Hervormde kerk
te Ellecom
Beschrijving.
Uit archeologisch onderzoek tijdens de restauratie van 1948 is gebleken dat op de plaats waar nu de dorpskerk staat, een houten voorganger heeft gestaan. Bij meerdere kerken op de Veluwe vermoedt men dat er een houten voorganger was maar de kerk te Ellecom is de enige waarbij men dit daadwerkelijk heeft kunnen bewijzen door de verkleuringen van de paalresten in de grond. De houten kapel had een lengte van ongeveer 11,50 meter en een breedte van ongeveer 5 meter, en was gesitueerd op de plaats waar nu het schip en een deel van het koor staat. Rond het jaar 900 werd de houten kapel door brand verwoest.
Pas in de 12de eeuw is de houten kapel vervangen door een in tufstenen opgetrokken romaanse kerk. Uit archeologisch onderzoek is gebleken dat de afmeting van deze nieuwe kapel 17,60 op 6,80 meter bedroeg.
Tussen 1128 en 1131 schenkt graaf Gerard van Gelre, met uitdrukkelijke toestemming van zijn vrouw Ermgard en hun zoon Hendrik, de kapel van Ellecom met de bijbehorende tienden aan de Zuphense Sint-Walburgiskerk als prebende voor de daar verblijvende broeders.
De romaanse toren van tufsteen is gebouw in rond 1175. De toren diende als oriëntatiepunt om er de klokken in op te hangen. Daarnaast werd de toren gebruikt als schuilplaats tegen rovers maar ook als vluchtpunt in tijden van oorlog.
Het oorspronkelijke als kapel bekend staande godshuis is waarschijnlijk in 1359 tot parochiekerk verheven. In 1450 wordt het koor gesloopt en vervangen door een tufstenen gotische versie. Dit koor is hoger dan het bestaande schip.
Tot1595 ongeveer had het kapittel van Sint-Walburgis het recht van voordracht van de pastoor. Onder invloed van de reformatie werd tegen het einde van de 16de eeuw de kerk in gebruik genomen voor de gereformeerde godsdienstuitoefening. De toenmalige pastoor koos de zijde van de hervormde kerk, en nam behalve zijn parochianen ook het kerkgebouw mee. Tot 1734 werden de dorpen Ellecom en Spankeren bediend door dezelfde predikanten die afwisselend in één van deze plaatsen woonden. In dat jaar vond een definitieve scheiding plaats en kwam er voor de kerk van Ellecom een aparte dominee.
In 1859 laat graaf Bentinck van kasteel Middachten de kerk verbouwen. Het schip wordt afgebroken en vervangen door een bredere variant in baksteen dat in gotische stijl op gelijke hoogte wordt getrokken met het gotische koor. De toren die tot dan toe, ruim boven het schip uitstak, kwam hierdoor enigszins in het gedrang. Het spaarveld aan de zijde van het schip, komt nu uit in de kap. Tijdens de verbouwing wordt ook de crypte voor de familie Bentinck onder het koor gebouwd.
Daar de toren staatseigendom is, wordt de hoofdingang van de kerk naar links verlegd, net naast de toren. Hier wordt een neogotisch portaal geblouwd. Ook wordt er een nieuw neogotisch zijportaal gebouwd. Voor het eerst wordt de kerk voorzien van zitbanken voor de parochianen.
Vlak voor de bevrijding in 1945 valt er een V1-bom op het huis net naast de kerk en deze wordt ernstig beschadigd. In 1949 wordt de kerk voor de 1ste keer gerestaureerd. De toegang tot de kerk via de toren wordt dan in ere hersteld. De neogotische zij- en hoofdingang worden afgebroken. De hoofdingang wordt dichtgemetseld en de zijingang wordt vervangen door een eenvoudige versie van een lessenaarsdak.
In 1962 volgt een 2de restauratie. De toren wordt gerestaureerd en krijgt een volledig nieuwe eiken spits met leibedekking. Het dak van het schip en het koor wordt vervangen door een kap met gesmoorde oudhollandse pannen. Voorheen was dit ook dmv leien. De rouwborden worden gerestaureerd en opnieuw opgehangen.
Bijlagen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten