Romaanse kunst & architectuur: Château saint Hugues te Semur-en-Brionnais (Saône-et-Loire 71)

donderdag 13 september 2018

Château saint Hugues te Semur-en-Brionnais (Saône-et-Loire 71)

Château saint Hugues

te Semur-en-Brionnais

Geschiedenis.

Het kasteel van Semur-en-Brionnais is gevestigd op het nauwste punt van een rotsachtige uitloper. Het versterkte kasteel is tevens één van de oudste in Bourgondië. Het was ook de plaats waar de heilige Hugues van Cluny werd geboren.

De heerlijkheid was in handen, van het einde van de 11de tot midden 13de eeuw, van dezelfde familie. De 1ste bezitter, Guillaume I, was verwant met de graven van de Auvergne en Mâcon, Guillaume I als stichter van Cluny.

De heren van Semur bouwden vooreerst de statige donjon. De eerste, twee verdiepingen dateren van 960-980; de 2 bovenste van de volgende eeuw. In de 12de eeuw zijn de 2 torens in hoefijzervorm opgericht om de donjon te beschermen met een systeem van ophaalbrug, valhek en een ploertendoder als voorloper van de machicoulis.

Het plan van de versterkte vesting tekende zich af waarbij de dorpsbewoners zich vestigden aan de voet van het kasteel en het dorp werd van het kasteel gescheiden door een muur. Deze omheining omvatte het politieke kwartier gekenmerkt door het kasteel en het religieuze kwartier bezet door de kerk Saint-Hilaire.
Tijdens de godsdienstoorlogen staken de hugenoten van de graaf van Condé het dorp in brand waardoor het kasteel definitief zijn defensief karakter verloor. De ronde torens werden ingericht als gevangenis van het dorp waar men sedert de middeleeuwen rechtspraak uitsprak.
In 1780 leidde architect Guillemot de werken van een nieuw rechtsgebouw en restaureerde de cellen in de 2 ronde torens. De ingang met de ophaalbrug werd dichtgestopt om plaats te maken voor een trap die naar de cellen leidde. De schietgaten en de middeleeuwse ingangsdeuren van de torens werden dichtgemaakt en vervangen door nieuwe. De architect bouwde eveneens een nieuw gebouw voor het kasteel om andere cellen te herbergen en een huis voor de gevangenisbewaarders. Een binnenkoer werd aangelegd voor de wandelingen van de gevangenen.
De werken werden beëindigd in 1788 en de Revolutionairen namen nadien de gevangenis en het tribunaal over en brachten geen beschadigingen aan in het dorp.
In 1968 ontving het dorp deze gebouwen als aandenken van hun rijk historisch verleden. Dorpsbewoners stichtten de vereniging "les Vieilles Pierres" met als doel om dit patrimonium te restaureren en te onderhouden.

In 1971 werd het ingeschreven op de bijkomende inventaris van de dienst Historische Monumenten.
Het kasteel bezet het volledige gedeelte van de rotsachtige uitloper. Er blijven nog enkel de restanten over van de poterne en op het terras de hoge donjon van het rechthoekige plan. De poterne die in de 18de eeuw gewijzigd werd omvatte aanvankelijk bovenaan een ingang beschermd door een valhek en machicoulis. Deze was opgericht tussen 2 ronde torens met schietgaten.

De noordelijke toren houdt een waterput in, de westelijke een trap die uitgewerkt is in de dikte van de muur.

De rechthoekige donjon bezit een hoogte van 22 meter en aan de basis heeft de muur een dikte van 2 meter. Hierin vindt men nog de bulstergaten terug die voorzien waren voor de 4 verdiepingen.

De eerste 2 verdiepingen van de toren schijnen te dateren van het einde van de 10de eeuw. Het grootste gedeelte van deze constructie is het resultaat van talrijke wijzigingen aangebracht in de 12de tot de 15de eeuw. De onderste verdiepingen zijn gebouw in middelmatig metselverband waarbij men het visgraatmotief, opus spicatum, herkent. De 3de en 4de verdieping zijn in klein metselverband. Men treft in de muren rondbogen aan die zijn dichtgestopt. Een kleine poort op de 1ste verdieping lijkt door zijn rechthoekige omkadering het einde van een overloop aan te duiden. In het westen en het oosten schijnen de vensters met scheidingsdeel en voorzien waren van zitbanken van dezelfde periode te zijn als de haard waarvan nog enkel de steunmuren te zien zijn.