Sint-Laurentiuskerk
te Ename
Beschrijving.
De Sint-Laurentiuskerk was de hoofdkerk van de handelsnederzetting in de schaduw van de benedictijnenabdij. Het was dus één van de 2 kerken in de pre-stedelijke nederzetting gebouwd in opdracht van Herman van Verdun tijdens zijn ambtsperiode als markgraaf van Ename onder de laatste Ottoonse vorst van het Duitse Keizerrijk. Na de inlijving van Ename in 1047 bij het graafschap Vlaanderen evolueerde de kerk tot dorpskerk en tot op de dag van vandaag parochiekerk gebleven. Het betreft hier één van de best bewaarde vroegromaanse kerken in België van rond 1000 en gerekend tot de Maaslandse stijl naar Ottoonse traditie gebouwd.
De afmetingen van de driebeukige kerk wijzen op het belang van de groeiende stad, die echter door de ontmanteling van de Ottoonse burcht en de stichting van de abdij door de graaf van Vlaanderen geleidelijk aan wegkwijnde tot een eenvoudig dorp.
De kerk is abnormaal georiënteerd waarbij het koor naar het zuidwesten is gericht en de hoofdtoren, verwant met de westertorens uit de Maasromaanse architectuur, in feite een oostertoren is.
De plattegrond van de Sint-Laurentiuskerk die ongeveer 33 meter lengte bedraagt, bezit geen transept, maar ontvouwd zich als een driebeukige basicale kerk met een schip van 5 traveeën waarbij de hoofdbeuk van de smallere zijbeuken gescheiden is door de vierkante pijlers. De middenbeuk wordt voorafgegaan door een smaller haast vierkant westkoor, gelegen tussen de sacristie en een bergplaats. De vierkante oosttoren met zijn bijna vierkante trapkoker bevindt bovenaan het oostelijke koor, en met hiernaast een noordelijk hoekportaal dienstdoend als doopkapel.
De vroegromaanse kerk is opgetrokken in Doornikse steen naar Ottoonse traditie in onregelmatig metselverband en met sporen van opus spicatum, visgraatmotief. De hoog oprijzende middenbeuk en het westkoor worden overdekt met een zadeldak van leistenen. De zijbeuken, de trapkoker en het hoekportaal bevinden zich onder de lessenaarsdaken.
De vierkante toren is op iedere verdieping geleed door rondboogvormige blindnissen. De smalle vensters in de zijgevels op de 1ste verdieping zijn sleutelgatvormig. Dit is een restant van het gebruik van houten formelen voor het slaan van de bogen, gevormd met zeer platte stenen.
De vierkante toren is op iedere verdieping geleed door rondboogvormige blindnissen. De smalle vensters in de zijgevels op de 1ste verdieping zijn sleutelgatvormig. Dit is een restant van het gebruik van houten formelen voor het slaan van de bogen, gevormd met zeer platte stenen.
De 5 traveeën van de buitengevels van het heel brede, 11 meter, en hoge schip, en van de zijbeuken, zijn door lisenen geritmeerd. De grote rondboogvensters die benadrukt worden door een boognis, zorgen voor een heel goede lichtinval in het wit bepleisterd interieur waar de wanden volledig vlak zijn gehouden.
Bron.
- Jean-Pierre Esther en Geert Bekaert in België romaans; Uitgeverij Hadewijch, Antwerpen-Baarle 1992.
Bijlagen.
