Eglise Saint-Gérard
te Lempdes-sur-Allagnon
Geschiedenis.
De oudste vermeldingen van Lempdes gaan terug tot het einde van de 11de eeuw, die gekend zijn door een charter van het cartularium van Sauxillanges. In 1078 ontvangt Bernard de Saint-Priest, prior van de Cluniacense abdij van Sauxillanges, de kerk van Lempes. In 1095 bevestigt een pauselijke bul van paus Urbanus II de schenking. De toewijding aan Saint Géraud, de heilige van de ridders, is typerend voor die tijd. De priorij bleef bestaan tot aan de Revolutie. De prior benoemde de pastoor van de parochie. Het grondgebied van Lempdes stond ook onder het gezag van verschillende leken-medevorsten, waaronder de heren van Léotoing. Een eerste versterkt huis grenst aan het heiligdom en wordt aan het einde van de 16e eeuw uitgebreid door de heren van Auzon. De priorij bevindt zich ongetwijfeld in de directe omgeving van dit versterkte huis.
Tijdens de Revolutie werd het land van Lempdes verkocht als eigendom van emigranten en verdeeld in 9 percelen, de priorij werd opgeheven, de gebouwen werden verkocht, maar de parochie bleef bestaan. In 1832 werd het voormalige fort geschonken aan de Dames de l'Instruction du Puy om er een privéschool voor meisjes en woningen van te maken. Er zijn nog enkele overblijfselen, waaronder een torentje met een schietgat.
Van 1833 tot 1844 wordt de klokkentoren aangepast en verplaatst, architect Riocros maakt een ontwerp voor de koorafsluiting, dat echter niet wordt uitgevoerd, er wordt een sacristie toegevoegd en het schip wordt naar het westen toe met één travee verlengd. De polychromieën worden opnieuw aangebracht door het atelier Anatole Dauvergne.
Beschrijving.
Het noordelijke deel en de westelijke gevel van de kerk Saint-Géraud zijn opgenomen in de gebouwen van het voormalige fort. De ingang bevindt zich via een deur in een van de noordelijke zijbeuken. De oorspronkelijke ingang bevond zich op de plaats van de huidige sacristie en bestond uit een verhoogde deur met een smalle doorgang. Ondanks de vele verbouwingen van de kerk is de romaanse koorafsluiting in zijn oorspronkelijke staat gebleven. Het heeft een halfronde vorm en is gebouwd met regelmatige blokken arkoze-breuksteen met onregelmatig geplaatste dakgoten. Het heeft drie kleine rondboogvensters waarvan de bovenkant wordt bekroond door een archivolt met een dambordpatroon zonder zijdelingse terugloop.
De kroonlijst aan de bovenkant is versierd met modillons met grijnzende gezichten, dierenkoppen en een aap die zijn knieën met zijn handen vasthoudt en zo zijn geslachtsdeel laat zien. Deze figuur is ook te vinden op het koor van de kerk van Mailhat in de Puy-de-Dôme.
De kerk bestaat uit een schip met drie traveeën, met graatgewelven, omzoomd door kapellen, verlengd door een rechte koorbeuk en een halfronde apsis met een gewelf in halfkoepel. Het interieur werd in de 19e eeuw grondig verbouwd, zoals blijkt uit de eerste westelijke travee. Deze is verbonden met het huidige schoolgebouw en werd bediend door een tribune. Er zijn nog enkele beschilderde elementen bewaard gebleven. De eerste travee met een graatgewelf wordt gesteund door twee zijkapellen. Aan de noordkant is de kapel overdekt met een gewelf met kruisribben en hulpribben. Aan de zuidkant rusten de gewelven op kruisribben op voetstukken met gebeeldhouwde hoofden uit het einde van de 15e en het begin van de 16e eeuw.
De kruising van het transept wordt overspannen door een koepel op trompen. Oorspronkelijk bestonden de noord- en zuidarm niet. Het leek erop dat het om een eenvoudige rechte koorbeuk ging. De koepel op trompen lijkt te dateren uit het tweede kwart van de 12e eeuw en ondersteunde de klokkentoren die in de 19e eeuw werd verplaatst. Het koor wordt verlicht door drie rondboogvensters omgeven door zuiltjes met gebeeldhouwde romaanse kapitelen.
Er zijn geen beeldhouwwerken in het schip, behalve de gebeeldhouwde sokkels van de zuidelijke zijkapel in het eerste travee. Ze bevinden zich voornamelijk in het rechtergedeelte van het koor en in de apsis. De gordelboog aan de westkant bezit twee gefigureerde kapitelen. Het eerste stelt baardige tritons voor waarvan de gespleten staarten overgaan in planten. Dit soort iconografie lijkt op wat we terugvinden in de basiliek Saint-Julien in Brioude, maar daar hebben de tritons geen baard. Het tweede kapiteel is versierd met twee tegenover elkaar staande adelaars.
Bij de ingang van de apsis rust de triomfboog op twee kapitelen; het ene stelt twee gevleugelde monsters voor en het andere schapendragers. Dit tweede onderwerp komt voor in Brioude, maar ook in de kerk Saint-Marcellin in Chanteuges. De dragers hebben een zittende houding en hun voeten rusten op de astragaal van het kapiteellichaam. Ze zijn gekleed in lange geplooide mantels en de details van hun gezichten zijn duidelijk zichtbaar. Het thema van de schapendragers kan worden vergeleken met de antieke iconografie en de Hermes Criophorus. Deze godheid droeg een dier dat bestemd was voor het offer op zijn schouders. Elke zuil draagt een kapiteel met figuratieve motieven. Het geheel is coherent en werd in de 19e eeuw met kleuren verfraaid. De compositie is zeer eenvoudig: de figuren zijn in het midden van het kapiteellichaam geplaatst en het beeldhouwwerk strekt zich uit over het hele voorzijde. De afgebeelde elementen bevatten systematisch plantaardige motieven, die doen denken aan het Korinthische kapiteel. De thema's zijn geliefd bij romaanse beeldhouwers en verwijzen naar de oudheid.
De kapitelen met maskers tonen grimassende gezichten met wijd open monden waaruit plantenranken ontspringen. Diezelfde maskers omringen een onzedelijke vrouw op een ander kapiteel van het koor. Ze toont zich naakt, met een duidelijk zichtbare navel en borsten. Maar haar gezicht blijft stereotiep. Het verschilt in niets van de andere figuren. Zo heeft de engel hetzelfde gezicht, met een driehoekige neus, ogen en dikke wenkbrauwbogen.
Bron.
- Maryline Avont in "Eglises de Haute-Loire"; Edité par Phil'Print, 2015.
Bijlagen.
-https://monumentum.fr/monument-historique/pa00092693/lempdes-sur-allagnon-eglise-saint-geraud
Geen opmerkingen:
Een reactie posten