Romaanse kunst & architectuur: Eglise Saint-Pierre te Xhignesse; Hamoir (Liège)

zaterdag 26 oktober 2019

Eglise Saint-Pierre te Xhignesse; Hamoir (Liège)

Eglise Saint-Pierre

te Xhignesse

Geschiedenis.

Xignesse was toenmalig het centrum van een belangrijke parochie die afhing van de abdij van Stavelot-Malmédy en waarvan een aantal plaatsen zoals Poulseur, Lorcé, Villers-Sainte-Gertrude en Fairon afhingen. De datum van haar stichting is niet gekend maar volgens een overlevering zou deze terug tot tussen 687 en 709, door Plectrude , vrouw van hofmeier Pepijn II van Herstal, zoals trouwens ook het geval is voor Lierneux volgens hun schenking in 692. Spijtig genoeg wordt deze overlevering nergens gestaafd door enig document. De monniken kozen allicht deze plaats omdat er zich vroeger een Merovingische nederzetting bevond. Een van de belangrijkste Merovingische begraafplaatsen in België werd ontdekt in 1968 op een heuvel die bekend staat onder de naam van "Tombeau". De huidige kerk dateert vermoedelijk uit de 12de eeuw, al is er hierover nog discussie, omwille van het metselwerk. Zo pleiten sommige historici zoals R. Lemaire en H.E. Kubach voor een datering van voor 1100.

De romaanse kerk van Xignesse bezit de architecturale kenmerken van het Maasromaans onder invloed van het Rijnland in de 11de eeuw.

Beschrijving.

De kerk is bijzonder merkwaardig omwille van de geleding van de koorgevel. De kerk is gelegen op een verhevenheid temidden van een heraangelegd kerkhof met oude grafkruisen.

De driebeukige pijlerbasiliek met westertorentje is hier voorzien van een transept, met nevenkoren naast de hoofdapsis. De transeptarmen zijn even hoog als de middenbeuk wat uitzonderlijk is in deze streek.

De halfronde koorgevel is geritmeerd door 7 spaarvelden gescheiden door lisenen met geprofileerde imposten die aanzetten op een plint, en met elkaar verbonden zijn door rondbogen. De middelste 3 spaarvelden zijn doorbroken door de grote koorvensters, die in het begin van deze eeuw opnieuw werden geopend. Erboven zitten 9 afgeronde boognissen. Ze creëren een mooi licht-en schaduwspel maar zijn wellicht in de eerste plaats aangebracht om het bovenste gedeelte van de muur, boven de aanvang van het gewelf boven het koor, minder zwaar te maken en de druk van het gewelf te verlichten. Het is niet uitgesloten dat deze vorm beïnvloed werd door gelijkaardige maar rijkere oplossingen met dwerggaanderijen aan de koorgevels bij de Rijnlandse kerken. De geblokte lijst onder de dakrand is van recentere datum.

De pijlers van de middenbeuk zijn zeer zwaar en voorzien van doorlopende imposten. Het pleisterwerk is in het begin van deze eeuw opnieuw aangebracht en te vlak aangestreken.