Eglise Saint-Laurent
te Châtel-de-Neuvre
Beschrijving.
Een parochie van het voormalige bisdom Clermont, eigendom van de priorij van Souvigny, wat in 1152 werd bevestigd door een bul van paus Eugenius III.
Het zeer smalle schip, bestaande uit vier traveeën geflankeerd door zijbeuken, kan, met uitzondering van het gewelf, worden toegeschreven aan de 11e eeuw. Van iets recentere datum zijn het licht uitstekende transept, de halfronde apsis en de apsissen met hetzelfde grondplan die daarop uitkomen. Een kapel uit de 15e eeuw verlengt het noordelijke dwarsschip; een andere, karakterloze kapel ontsiert de noordelijke zijmuur. Het schip wordt voorzien van direct licht, wat zeldzaam is in deze regio, door middel van kleine ramen boven de grote rondbogen. De pijlers die deze bogen dragen zijn van het rechthoekig plan en worden onder hun terugval bekroond door een voetlijst of staafvormige kanteelversiering met daarboven een hollijst. Oorspronkelijk werd dit schip overspannen door een houten constructie, die tijdens de romaanse periode werd vervangen door een zeer hoog tongewelf, dat in het midden rust op een gordelboog waarvan de pilasters, die achteraf aan de pijlers waren geplaatst, ontvangen hun terugval op de imposten.
De kwartcirkelvormige gewelven van de zijbeuken zien er primitief uit; zij leunen aan de muren van het schip, iets onder de steun van de hoge ramen; ze worden gedragen door de gordelbogen met hetzelfde profiel, die tegen de achterkant van de pijlers van het schip rusten, op een niveau dat veel lager ligt dan dat van de gewelven die ze ondersteunen, en die aan de andere kant verbonden zijn met pilasters die in de gootmuren zijn verankerd. De ramen die deze zijbeuken verlichtten, zijn dichtgemetseld.
Omdat de viering iets breder is ontworpen dan het middenschip, betreedt men de zijbeuken van de transeptarmen via schuine doorgangen. De koepel op trompen die deze kruising overdekt, wordt gedragen door vier verlaagde rondbogen die rusten op pilasters met imposten in een latere stijl dan die van het schip en voorzien zijn van voetringen of boven elkaar geplaatste hollijsten. Een kwartcirkelboog bedekt het zuidelijke kruisbeuk; de andere kruisbeuk werd tijdens de bouw van de gotische kapel met een gebroken tongewelf opnieuw overdekt, met aan het eindemuur doorbroken met een gebroken boog met opvulling.
Aan de buitenzijde is de puntgevel versierd met een grote blinde boog met een rij onregelmatige sluitstenen, bekroond door een schuine rand onder een lijst en rustend op de imposten van de twee pilasters. Onder deze boog bevinden zich, van elkaar gescheiden door een afgeschuinde kordonlijst, een smal raam en een rondboog, die vroeger het timpaan van de deur omlijstten. Deze werd weggenomen om een opening te voorzien en een ingang werd opnieuw doorbroken. Zeer beschadigde bas-reliëfs, met bustes in nissen die mogelijk uit de periode van het Late Romeinse Rijk stammen, zijn aan weerszijden van de boog van het timpaan ingebouwd. Andere bas-reliëfs zijn terug te vinden in het metselwerk van de zijmuren.
De dakranden worden ondersteund door naakte modillons of modillons versierd met hoofden en oppervlakkige schaafkrullen of in de vorm van een bol in de bovenste delen. De daken van de zijbeuken zijn in de moderne tijd, vóór de classificatie van het gebouw, verhoogd en blokkeren gedeeltelijk de ramen van het schip.
De rechthoekige klokkentoren, gebouwd in de 12e eeuw op de kruising, had vroeger aan elke kant van zijn enige verdieping twee rondboogvensters, gescheiden door paarsgewijze colonnetten met bladkapitelen. Deze openingen zijn aan de noord- en zuidkant beschadigd en de oorspronkelijke dakbedekking is vervangen door een zeer lelijk zadeldak.
Bronnen.
- Marcel Génermont en Pierre Pradel in "Eglises de France; Allier"; Librairie Letouzey et Ané; Paris 1938.
- Dominique de Larouzière-Montloisier in "L'invention romane en Auvergne"; Editions Créer; Saint-Andreu-de-la-Barca 2003.
Bijlagen.
